Sağlık Yöneticiliği Hakkında

Sağlık Yöneticiliği Mesleğinin Gelişimi

Sağlık Yönetimi, 500 kadar lisans ve lisansüstü eğitim programları ile dünyada 105 yıllık, Türkiye’de de 54 yıllık geçmişe ve derinliğe sahip bir bilim alanıdır. Bilim alanı Türkiye’de dünyadaki bilimsel gelişmelere paralel olarak, bilimsel bilgi birikiminin sağlandığı, akademisyenlerin yetiştiği, düzenli dergilerin ve kitapların yayınlandığı, özellikli ve özgün bir temel alandır. Eğitim programlarının açılması sağlık sisteminin ve sağlık kurumlarının profesyonel yönetim ihtiyacından kaynaklanmış ve yapılan özgün araştırmaların nicelik ve niteliği de bu alanın bağımsız bir bilim dalı olma gereğini ortaya koymuştur.  

Özellikle A.B.D.’de yüksek sağlık harcamaları ve kaynak paylaştırma sorunlarını aşmak ve kaynakları verimli bir şekilde kullanılmasını sağlanması amacıyla sağlık sektörünün klinik ve idari boyutlarının birbirinden bağımsız olarak ele alınması ihtiyacı doğmuştur. 

Sağlıkta hizmet arzının büyük bir kısmının gerçekleştiği hastanelerdeki yönetim kademelerine sağlık ve işletmecilik konularında eğitim görmüş yetişmiş insan gücü ihtiyacını karşılamak için üniversitelerde “Sağlık İdaresi”, “Sağlık Kurumları İşletmeciliği” ve “Sağlık Politikası ve Yönetimi” adları altında bölümler kurulmuştur.  

Sağlık Yönetimi alanında ilk Eğitim Programı Chicago Üniversitesi Yönetim Okulu'nda 1934 yılında Hastane Yönetimi Lisansüstü Programı ile başlamış sonra İngiltere, Hollanda, Belçika, İtalya, Finlandiya, Almanya, ABD, Kanada gibi ülkelerde yaygınlaşmaya başlamıştır.  

Türkiye'de ise, ilk olarak Sağlık İdaresi Yüksekokulu dünyadaki sağlık yönetimi gelişim ve değişim sürecine paralel olarak 1963 yılında Sağlık Bakanlığı’na bağlı olarak kurulmuştur. Daha sonra 5.6.1970 tarih ve 800 Sayılı Hacettepe Üniversite Senatosu kararı ile Hastane İdaresi Yüksekokulu kurulmuş ve 1975 yılına kadar lisansüstü eğitim vermiştir. 6.11.1975 tarih ve 75-816 Senato kararı ile Lisans programı da açılarak okulun adı “Sağlık İdaresi Yüksekokulu” olarak değiştirilmiştir. Sağlık Bakanlığına bağlı okul ile Hacettepe Üniversitesine bağlı okul, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununa dayalı olarak çıkarılan 20 Temmuz 1982 tarih ve 41 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile tek bir okul olarak Hacettepe Üniversitesi içinde birleştirilmiştir.

Bu süreç sonrasında Ankara, Marmara ve Başkent Üniversiteleri’nde de Sağlık Yönetimi, Sağlık Kurumları Yönetimi adı altında bölümler kurularak eğitim sürdürülmüştür. 2006 yılı sonrasında Türkiye genelinde birçok üniversitede daha Sağlık Yönetimi bölümleri açılmış ve günümüzde elliden fazla bölüm ile eğitime devam edilmektedir.  

Sağlık Yöneticiliği Mesleği

Sağlık yönetimi, sağlık hizmetleri üretimi yoluyla toplumun sağlık düzeyini korumak ve geliştirmek için maddi ve insan kaynakların planlanması, örgütlenmesi, harekete geçirilmesi ve denetlenmesidir. İnsan ve diğer kaynaklar aracılığı ile önceden belirlenmiş amaçların başarılması için belirli bir formal örgütlenme içinde ortaya çıkan, birbirleriyle ilişkili sosyal ve teknik işlevleri ve faaliyetleri içeren bir süreçtir. 

Sağlık kurumlarında ve sağlık hizmetleri ile ilgili işlerin yapıldığı tüm kurumlarda idari işlerin yerine getirildiği, karar alma ve uygulama süreçlerinin gerçekleştirildiği; analizler, planlamalar ve değerlendirmeler yapılan, ulusal ve uluslararası düzeyde bilgi üretilen, yorumlanan ve kullanılan; sağlık hizmetlerinin planlaması, sunulması ve değerlendirilmesine yönelik idari süreçlerin gerçekleştirildiği meslektir.  Sağlık Yönetimi alanı sağlık hizmetlerinin organizasyonu, yönlendirilmesi ve denetlenmesiyle ilgili teknik ve sosyal faaliyetler bütünüdür. Sağlık yönetimi, genel işletmecilik ilke ve kuramlarının sağlık hizmetleri veya sağlık kurumlarına basit biçimde uyarlanması değildir; genel işletmecilik ilke ve kurumlarının yeniden ve yaratıcı tarzda tanımlanması olarak değerlendirilmelidir. Sağlık Yönetimi Mesleği, sağlık sektörüne her düzeyde kimlik ve kişiliği gelişmiş, kendine güvenen, ülkesini ve dünyayı iyi tanıyan, çağdaş ve evrensel değerleri benimsemiş, araştıran ve sorgulayan, sağlık kuruluşlarını yönetecek bilgisi, becerisi ve ideali olan, yabancı dili iyi derecede kullanan, üretime dönük girişimcilik ruhuna sahip, iletişim ve liderlik becerileri gelişmiş, mesleği için gerekli ilke, kavram bilgi ve becerilerle donanmış üstün nitelikli profesyonel sağlık yöneticilerini kapsamaktadır. 

Sağlık Yöneticiliği Meslek Tanımı

Sağlık kurumlarında ve sağlık hizmetleri ile ilgili işlerin yapıldığı tüm kurumlarda idari işlerin yerine getirildiği, karar alma ve uygulama süreçlerinin gerçekleştirildiği; analizler, planlamalar ve değerlendirmeler yapılan, ulusal ve uluslararası düzeyde bilgi üretilen, yorumlanan ve kullanılan; sağlık hizmetlerinin planlaması, sunulması ve değerlendirilmesine yönelik idari süreçlerin gerçekleştirildiği meslektir.

Sağlık Yöneticisinin Görevleri:

Kurumun idari, mali ve teknik hizmetlerinin yürütülmesinde, misyon, vizyon, temel hedef ve değerlerinin belirlenmesinde, kalite, standardizasyon ve akreditasyon çalışmaları ile performans değerlendirmesinde görev alır.               

Kurumun finansal yönetim politikalarının belirlenmesi, uygulaması ve yönetilmesinde görev alır.

Kurumun muhasebe, bütçe, mali analiz ve maliyet analizi faaliyetlerini yürütür.        

Sağlık hizmetleri sunumunun planlanması, yürütülmesi ve sonuçlarının değerlendirilmesi sürecinde görev alır.

Kurumda tıbbi ve hasta bakımı dışında verilen hizmetlerin organizasyonu, yürütülmesi ve denetimini sağlar.

Kurumda kriz ve afet planının hazırlanması ve yürütülmesi çalışmalarında görev alır.

Hastalıkların tanıları ve ameliyatların uluslararası hastalıklar kod sistemine göre kaydedilmesi, tıbbi ve idari istatistiklerinin tutulması, saklanması, değerlendirilmesi ve raporlanmasında görev alır.

Kurumun genel ve tıbbi arşiv hizmetleri ve hastane bilgi sistemlerinin işletilmesinde görev alır.

Sağlık yönetimi alanına ilişkin politikalar geliştirir, planlamalar yapar veya bu çalışmalarda görev alır.

Yeterlilikler

Sağlık Yönetimi Mesleği, sağlık sektörüne her düzeyde kimlik ve kişiliği gelişmiş, kendine güvenen, ülkesini ve dünyayı iyi tanıyan, çağdaş ve evrensel değerleri benimsemiş, araştıran ve sorgulayan, sağlık kuruluşlarını yönetecek bilgisi, becerisi ve ideali olan, yabancı dili iyi derecede kullanan, üretime dönük girişimcilik ruhuna sahip, iletişim ve liderlik becerileri gelişmiş, mesleği için gerekli ilke, kavram bilgi ve becerilerle donanmış üstün nitelikli profesyonel sağlık yöneticilerini kapsamaktadır. 

İstihdam Olanakları

Sağlık Yöneticileri, genel sağlık yönetimi yanında başta hastaneler olmak üzere kamu ve özel sektöre bağlı çeşitli sağlık kurum ve kuruluşları olmak üzere çok geniş bir hizmet alanında idari, mali ve teknik işlerden sorumlu olarak istihdam edilme potansiyeline sahiptir.

Görev Yerleri; 

Sağlık Bakanlığı Merkez ve Taşra Teşkilatı,

Kamu Hastaneleri,

Özel sektöre ait hastane ve sağlık kuruluşları

Üniversite hastaneleri

Sosyal güvenlik ve sigorta kuruluşları,

Sağlık ve sosyal alanlardaki kuruluşlarda idari pozisyonlar olabilmektedir.